Przedstawiciel resortu finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 4864, zamieszczonej w piśmie z 5 listopada 2024 r., nr DD8.054.7.2024, odniósł się do następujących zagadnień.

1) Czy rozpoczęcie działalności gospodarczej należy utożsamiać wraz z pierwszym zdarzeniem gospodarczym, które wywoła skutki podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych, tj. uzyskanie pierwszego przychodu podatkowego lub poniesienie pierwszego wydatku, który może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu?

Przedstawiciel resortu finansów zwrócił uwagę, że ustawa o CIT nie reguluje tej kwestii. W szczególności przepisy art. 12 updop, jak i art. 15 updop wskazują jedynie na generalne zasady postępowania w odniesieniu odpowiednio do przychodów i kosztów uzyskania przychodów, ale nie w samym kontekście ustalenia momentu rozpoczęcia działalności. Z uwagi na to ocena skutków podatkowych powinna być dokonywana w oparciu o konkretne okoliczności danej indywidualnej sprawy, przy uwzględnieniu wszystkich uwarunkowań mogących mieć wpływ na obowiązek w podatku dochodowym (również w odniesieniu do momentu powstania przychodu, czy ujęcia danego wydatku w kosztach podatkowych).

Przechodząc do definicji działalności gospodarczej, należy zwrócić uwagę na treść art. 3 pkt 9 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że przez działalność gospodarczą rozumie się każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców. Z kolei art. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców stanowi, iż działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Bardziej precyzyjnie tę kwestię reguluję ustawa o rachunkowości, której art. 12 ust. 1 pkt 1 stanowi, że księgi rachunkowe otwiera się na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym – w ciągu 15 dni od zaistnienia tych zdarzeń. Przepisy te nie wskazują jednak w sposób jednoznaczny dnia, ani czynności, które decydowałyby o rozpoczęciu działalności gospodarczej. W ocenie przedstawiciela resortu finansów nie jest jednak zasadne bezwzględne utożsamianie momentu rozpoczęcia działalności z faktem wystąpienia pierwszego przychodu czy też kosztu podatkowego. Rozpoczęcie przez spółkę działalności wiąże się bowiem nie tylko z uzyskiwaniem przychodów, bądź ponoszeniem kosztów rozpoznawanych dla celów podatkowych. Przejawem działalności może być bowiem również inne zdarzenie gospodarcze wywołujące skutki o charakterze gospodarczym, majątkowym lub finansowym.

2) Jakie kryteria muszą być spełnione, aby podatnik mógł być uznany za rozpoczynającego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 28j ust. 2 pkt 2 updop?

Podatnikiem rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 28j ust. 2 pkt 2 updop może być wyłącznie podatnik CIT, który skutecznie wybrał opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, zgodnie z przepisami rozdziału 6b ustawy o CIT. Ponadto taki podatnik musi faktycznie rozpoczynać prowadzenie działalności gospodarczej, tj. nie może być nim, co do zasady, podatnik, który powstał w wyniku przekształcenia innego podmiotu.

3) Czy w kontekście stosowania przepisów o ryczałcie od dochodów spółek podatnik, którywcześniej prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, a następnie przekształcił ją w spółkę z o.o., może być uznany za rozpoczynającego działalność gospodarczą?

Spółka z o.o. powstała z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie może być uznana za podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą. Nie budzi wątpliwości, że przedsiębiorca będący dotychczas podatnikiem podatku PIT wraz z przekształceniem jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o. staje się podatnikiem podatku CIT. Nie sposób jednak uznać, że podatnik taki rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej. Z samej instytucji przekształcenia wynika bowiem wprost, że zamiarem przedsiębiorcy jest kontynuacja prowadzonej dotychczas działalności gospodarczej w ramach innej formy organizacyjno-prawnej, a nie rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej.

Pogląd, zgodnie z którym spółka z o.o. powstała z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie może być uznana za podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej na gruncie rozdziału 6b ustawy CIT, prezentowany jest przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych przez niego interpretacjach indywidualnych, których prawidłowość potwierdza większość wyroków sądów administracyjnych.

4) Jeżeli odpowiedź na pytanie 3 będzie negatywna - czy taki podatnik posiada status "małego podatnika", jeżeli spełnia warunki określone w art. 4a pkt 10 ustawy o CIT, biorąc pod uwagę przychody uzyskane w poprzednim roku podatkowym w ramach poprzedniej formy prawnej?

Przymiot małego podatnika, o którym mowa w art. 4a pkt 10 updop, nabywa podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro (przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł).

Nie ma prawnych przeszkód, aby podatnik – spółka z o.o., która powstała z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej – był uznany za małego podatnika, jeśli spełnione zostaną warunki określone w art. 4a pkt 10 updop.