Od 17 listopada br. można zastrzegać numer PESEL. Taką możliwość wprowadziła ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 r. poz. 1394). Nowe regulacje umożliwiają obywatelom zastrzeżenie numeru PESEL w aplikacji mObywatel, za pośrednictwem strony internetowej obywatel.gov.pl, w dowolnym urzędzie gminy, na poczcie czy w placówce bankowej. Osoby, które zdecydują się na taki krok, zabezpieczą się przed wykorzystaniem ich numeru PESEL np. do zaciągnięcia pożyczki na ich dane. Informacja o zastrzeżeniu numerów PESEL będzie gromadzona w rejestrze prowadzonym poza Systemem Rejestrów Państwowych. Wiele instytucji będzie miało obowiązek sprawdzenia przed dokonaniem niektórych czynności (np. przed udzieleniem pożyczki czy kredytu) czy dana osoba zastrzegła swój PESEL. Przy czym instytucje finansowe (np. banki) będą miały obowiązek weryfikować, czy numer PESEL jest zastrzeżony przy zawieraniu np. umowy kredytu lub pożyczki dopiero od 1 czerwca 2024 r. Do tego czasu można zastrzegać albo cofać zastrzeżenie numeru PESEL, ale konsekwencje prawne będą wyciągane dopiero wobec zdarzeń, które nastąpią od 1 czerwca 2024 r.
Urząd Ochrony Danych Osobowych na swojej stronie www.uodo.gov.pl opublikował stanowisko w sprawie możliwości zastrzegania numeru PESEL. UODO od wielu lat zwraca uwagę, że numer PESEL jest szczególną daną, gdyż jest niezbędny do załatwienia wielu spraw z uwagi na to, że jednoznacznie identyfikuje danego obywatela i pozwala na ustalenie szeregu informacji na jego temat, takich jak data urodzenia czy płeć. Dlatego zgodnie z art. 87 RODO numer ten powinien podlegać szczególnej ochronie. Jak czytamy we wspomnianym komunikacie: "Nowe przepisy to krok w dobrym kierunku, jednak mogą być jeszcze niewystarczające. Numer PESEL wciąż jest jawny w ogólnodostępnych rejestrach publicznych, takich jak np. Krajowy Rejestr Sądowy (...)".
Dlatego UODO zwraca uwagę, że konieczne są dalsze prace nad kolejnymi rozwiązaniami prawnymi, które przełożą się na skuteczniejszą ochronę danych osobowych i bezpieczeństwo obywateli.