Autor interpelacji poselskiej nr 33417 zainteresował się kwestią pomocy udzielanej uchodźcom z Ukrainy. Podkreślił on, że Polacy (zwłaszcza osoby fizyczne niebędące podatnikami VAT) zapewniają pomoc uchodźcom i zgodnie z obowiązującymi przepisami korzystają z dofinansowania w wysokości 40 zł dziennie za każdą przyjętą osobę. Zapytał o wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą na zwolnienie z VAT lub nieopodatkowywanie nim usług w zakresie zakwaterowania i wyżywienia uchodźców w zamian za ww. dofinansowanie.
W dniu 30 maja 2022 r. podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów (dalej: MF) udzielił odpowiedzi na tę interpelację. MF podkreśliło, że świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi, nie stanowi wynagrodzenia za zakwaterowanie i wyżywienie uchodźców i w konsekwencji świadczenie to nie podlega opodatkowaniu VAT. W odpowiedzi czytamy:
"(...) Otrzymane świadczenie ma charakter wtórny do czynności realizowanych nieodpłatnie na rzecz obywateli Ukrainy. Nie występuje zależność pomiędzy wykonanymi na rzecz uchodźców czynnościami a wysokością otrzymywanej kwoty świadczenia. Wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę powinno stanowić rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy, podczas gdy w tym przypadku przyznane świadczenie nie ma wpływu na to w jakim standardzie nastąpi wykonanie usługi. Kwota świadczenia pozostaje, co do zasady, taka sama. Przyznane świadczenie ma jedynie zrekompensować udzielającemu pomocy część kosztów związanych z poniesionymi wydatkami, a okoliczności, w jakich dochodzi do czynności zakwaterowania i wyżywienia dla uchodźców z Ukrainy różnią się od tych, w jakich zwykle prowadzi się tego typu działalność. W pewnych przypadkach wykonanie tych czynności przez przedsiębiorcę może podlegać ocenie pod kątem uznania za świadczenia nieodpłatne. Ocena tego, czy przedsiębiorcy zapewniający uchodźcom zakwaterowanie i wyżywienie powinni traktować wykonywane usługi uznawane za świadczenia nieodpłatne, jest uzależniona od konkretnego przypadku. (...)".
Nadmieniamy, że podobnie wyjaśniło MF w odpowiedzi z 20 maja 2022 r. udzielonej na pytanie naszego Wydawnictwa.
W omawianej odpowiedzi na interpelację poselską MF odniosło się także do statusu osób fizycznych prowadzących gospodarstwa domowe (które zapewniają, na własny koszt, zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy) w świetle ustawy o VAT. MF uznało, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT nie będą uznawane za osoby wykonujące działalność gospodarczą w związku z wykonywanymi czynnościami, a także w związku z otrzymaniem ww. świadczenia.