Jak już sygnalizowaliśmy na łamach Biuletynu Informacyjnego, od 1 stycznia 2023 r. nastąpią zmiany w zakresie stosowania kwoty zmniejszającej podatek przez płatników oraz składania oświadczeń i wniosków przez podatników.
Ministerstwo Finansów (dalej: MF) na swojej stronie internetowej www.podatki.gov.pl opublikowało poradniki dotyczące tych kwestii, pt.:
- "Zasady składania oświadczeń o stosowaniu pomniejszenia zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek",
- "Zasady składania przez podatników oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki".
Najważniejsze kwestie poruszone w ww. poradnikach opisujemy w tym artykule.
1) Oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek
MF w poradniku na temat zasad składania oświadczeń o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek przypomniało o wysokości tej kwoty obowiązującej od 1 lipca 2022 r., wynikającej z obniżenia stawki podatku z 17% do 12%. Przy pozostawieniu kwoty wolnej od podatku na poziomie 30.000 zł, kwota zmniejszająca podatek wynosi w skali roku 3.600 zł (30.000 zł × 12% = 3.600 zł), natomiast 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, stosowana przez płatnika przy obliczaniu miesięcznych zaliczek na podatek wynosi 300 zł.
• Komu będzie można złożyć oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek od 1 stycznia 2023 r.?
MF wyjaśniło, że od 1 stycznia 2023 r. stosowanie kwoty zmniejszającej podatek będzie możliwe przez wszystkich płatników, którzy pobierają zaliczki na podatek (m.in. przez pracodawców, zleceniodawców, organy rentowe). Płatnicy będą stosować ww. kwotę z mocy ustawy (dotyczy m.in. organów rentowych wypłacających m.in. świadczenia emerytalne, czy organów zatrudnienia wypłacających świadczenia z Funduszu Pracy) lub po otrzymaniu od podatnika oświadczenia w sprawie stosowania ww. kwoty (dotyczy m.in. pracodawców, zleceniodawców).
Nowością będzie możliwość dzielenia 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) maksymalnie na 3 płatników.
Oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek będzie mógł złożyć podatnik osiągający przychody np. z wynagrodzenia za pracę na etacie, umów zlecenia i o dzieło, umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich, praw majątkowych, emerytur i rent z zagranicy.
UWAGA! Na stronie MF dostępne są nowe wzory formularzy m.in. PIT-2, PIT-2A. Oświadczenie PIT-2 mające zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. będzie się składało nie tylko w celu stosowania kwoty zmniejszającej podatek, ale również w innych sprawach, np. w celu stosowania przez płatnika podwyższonych kosztów uzyskania przychodów (więcej na ten temat napiszemy w jednym z najbliższych numerów naszego czasopisma).
• W jakiej wysokości będzie mogła być stosowana kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek?
Podatnik w składanym oświadczeniu będzie mógł wskazać, że dany płatnik jest uprawniony do pomniejszania zaliczki o kwotę stanowiącą:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 300 zł) albo
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 150 zł), albo
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 100 zł).
MF wskazało, że podatnik będzie mógł "podzielić" kwotę zmniejszającą podatek maksymalnie na 3 płatników. Płatnicy będą pomniejszać zaliczki według wskazanych w oświadczeniach proporcjach, przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana przez wszystkich płatników w miesiącu nie będzie mogła przekroczyć 1/12 kwoty zmniejszającej, czyli 300 zł.
MF zwróciło uwagę, że:
"(...) Jeżeli pomniejszanie zaliczki o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek jest stosowane z "urzędu" (np.: od przychodów uzyskanych z emerytury czy renty), organ rentowy nadal stosuje takie pomniejszenie, chyba że podatnik złoży oświadczenie o innym podziale tej kwoty (1/24 lub 1/36) albo wniosek o jej niestosowanie. (...)".
Jeżeli podatnik w danym miesiącu będzie osiągał przychody od więcej niż jednego płatnika, to będzie mógł złożyć oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia, o ile:
- łącznie wszyscy płatnicy w danym miesiącu nie zastosują kwoty większej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz
- podatnik w roku podatkowym za pośrednictwem płatnika nie skorzystał wcześniej z kwoty wolnej w pełnej wysokości.
W przypadku gdy podatnik będzie uzyskiwał w danym miesiącu od tego samego płatnika przychody z różnych tytułów, płatnik będzie stosował do tych przychodów złożone oświadczenie, przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie będzie mogła przekroczyć kwoty w nim wskazanej.
Do kiedy złożone oświadczenie wiąże płatnika?
Raz złożone oświadczenie będzie miało zastosowanie również w kolejnych latach – nie będzie musiało być ponawiane. Jednak w przypadku zaistnienia zmian, podatnik będzie obowiązany wycofać lub zmienić złożone uprzednio oświadczenie.
Złożone przez podatnika oświadczenie płatnik będzie stosował do czasu:
- zmiany lub wycofania oświadczenia przez podatnika,
- ustania stosunku prawnego (np.: rozwiązania umowy o pracę, umowy zlecenia); po tej dacie płatnik przestanie stosować kwotę zmniejszającą podatek (pisaliśmy na ten temat w BI nr 29 z 10 października 2022 r.).
MF wyjaśniło, że podatnicy, którzy mają już złożone oświadczenia w sprawie stosowania kwoty zmniejszającej podatek, nie będą musieli składać nowych oświadczeń (chyba że będą chcieli dokonać zmian w tych oświadczeniach).
Ponadto MF wyjaśniło, że:
"(...) Płatnik nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe pobranie zaliczki, spowodowane zastosowaniem się do złożonego przez podatnika oświadczenia. W przypadku podania informacji skutkujących zaniżeniem zaliczki na podatek, ewentualne konsekwencje (np. dopłata podatku w zeznaniu rocznym) będą obciążać podatnika. (...)".
• Stosowanie kwoty zmniejszającej do dochodów osiąganych bez pośrednictwa płatnika
MF wyjaśniło, że zasady stosowania 1/12 kwoty zmniejszającej podatek będą miały zastosowanie również do dochodów podatników osiąganych bez pośrednictwa płatników z tytułu:
- stosunku pracy z zagranicy,
- emerytury i renty z zagranicy,
- działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2, 4 i 6-9 ustawy o PDOF (tj. m.in. z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, z tytułu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej).
Natomiast podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, którzy będą zobowiązani do samodzielnego obliczania zaliczek na podatek na ogólnych zasadach według skali podatkowej, będą stosować pomniejszenie o pełną kwotę zmniejszającą podatek (czyli 3.600 zł).
2) Zasady składania w 2023 r. przez podatników oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki na podatek
MF przypomniało, że od 1 stycznia 2023 r. zaczną obowiązywać przepisy, które ujednoliciły zasady składania oświadczeń i wniosków przez podatników oraz zasady uwzględniania ich przez płatników.
• Zasady składania oświadczeń i wniosków
Oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki na podatek podatnicy będą mogli składać płatnikom (np.: pracodawcom, zleceniodawcom) na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika.
MF wyjaśniło, że:
"(...) Zasady składania oświadczeń może wskazać płatnik, przy czym podatnik może skorzystać:
- ze wzoru określonego i udostępnionego przez Ministra Finansów w Biuletynie Informacji Publicznej lub
- z formy określonej przez płatnika (np. z systemu kadrowo-płacowego funkcjonującego u tego płatnika). (...)".
Oświadczenia i wnioski (według ustalonego wzoru) będzie się składało m.in. w następujących sprawach:
- stosowania przez płatnika kwoty zmniejszającej podatek,
- spełnienia warunku do stosowania przez płatnika podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów,
- informacji o łącznym opodatkowaniu dochodów z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dzieci.
Oświadczenia lub wnioski mające wpływ na obliczanie zaliczek płatnik uwzględnia najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. Jedynie organy rentowe będą miały dłuższy, dwumiesięczny okres na uwzględnienie złożonego oświadczenia lub wniosku.
• Okres obowiązywania złożonych oświadczeń lub wniosków
Zasadniczo raz złożone oświadczenie/wniosek będzie miało zastosowanie również w kolejnych latach. Wnioski i oświadczenia (np.: oświadczenie PIT-2, oświadczenie o stosowaniu podwyższonych kosztów uzyskania przychodów) złożone przed 1 stycznia 2023 r. zachowają moc prawną. Podatnicy nie będą zatem musieli składać ich ponownie, jeżeli zawarte w nich informacje pozostaną aktualne. Wyjątki od tej zasady są określone w ustawie o PDOF, np. wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym płatnik uwzględnia tylko w roku, w którym ten wniosek został złożony.
W przypadku zaistnienia zmian podatnik będzie obowiązany zmienić lub wycofać złożone oświadczenie lub wniosek.
• Obowiązywanie złożonych oświadczeń po ustaniu stosunku prawnego
MF wskazało, że:
"(...) Po ustaniu stosunku prawnego (np.: rozwiązaniu umowy o pracę, wygaśnięciu umowy zlecenia) płatnik przestaje stosować się do oświadczeń lub wniosków złożonych przez podatnika, z wyjątkiem wniosków dotyczących:
- obliczania zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku, tzw. ulgi dla młodych;
- tzw. pracowniczych kosztów uzyskania przychodów (standardowych i podwyższonych);
- rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów".
• Oświadczenia w sprawie ulg podatkowych
MF przypomniało również o oświadczeniach składanych przez podatników w sprawie stosowania ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ oraz ulgi dla pracujących seniorów. Płatnik oblicza zaliczkę z uwzględnieniem ww. ulg, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że spełnia warunki do stosowania tych zwolnień oraz zawrze klauzulę o świadomości dotyczącej odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. W przypadku ulgi na powrót podatnik w oświadczeniu wskazuje dodatkowo również rok rozpoczęcia i zakończenia stosowania zwolnienia przez płatnika.
W przypadku ulgi dla młodych podatnik nie musi składać wniosku o stosowanie tej ulgi, chyba że otrzymuje zasiłek macierzyński, który wypłaca organ rentowy. W tym przypadku dla zastosowania ulgi przez organ rentowy podatnik musi złożyć wniosek o obliczanie zaliczek z jej uwzględnieniem.
• Kto ponosi odpowiedzialność?
MF wskazało, że płatnik nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe pobranie zaliczki, spowodowane zastosowaniem się do złożonego przez podatnika oświadczenia lub wniosku.
W odpowiedzi na pytanie w tej sprawie MF wyjaśniło:
"(...) jeżeli zaniżenie lub nieujawnienie przez płatnika podstawy opodatkowania wynika (...) ze złożonych przez podatnika wniosków lub oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki, to płatnik nie ponosi odpowiedzialności. Do Twoich obowiązków jako płatnika nie należy weryfikacja zgodności z prawdą podanych przez pracownika informacji w składanych przez niego wnioskach i oświadczeniach mających wpływ na obliczenie zaliczki".