Matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci, a ponadto spełnia inne warunki podyktowane przez ustawodawcę, może zostać przyznane rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Jego celem jest zapewnienie niezbędnych środków utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci. Świadczenie może być przyznane również ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci i spełnił pozostałe warunki wskazane przez ustawodawcę (poza wiekiem tożsame jak dla matki), w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę.
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające jest przyznawane odpowiednio przez Prezesa ZUS, a gdy osoba uprawniona legitymuje się okresami podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i nie pobiera emerytury lub renty wyłącznie z ZUS, to świadczenie jest przyznawane przez Prezesa KRUS.
Świadczenie nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Wysokość świadczenia nie może być wyższa od najniższej emerytury. W przypadku natomiast pobierania emerytury lub renty w wysokości niższej od najniższej emerytury, świadczenie stanowi dopełnienie jej wysokości do wysokości najniższej emerytury. Kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego jest wówczas równa różnicy pomiędzy najniższą emeryturą a wysokością pobieranej emerytury albo renty. Świadczenie nie przysługuje zatem osobie uprawnionej do emerytury lub renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające podlega corocznie waloryzacji na zasadach i w terminie wskazanym dla waloryzacji emerytur i rent przysługujących na podstawie przepisów emerytalnych.
Ustawodawca, określając zasady ustalania wysokości emerytury, jednocześnie przewidział najniższą gwarantowaną kwotę tego świadczenia. Co więcej, zagwarantował waloryzacyjny wzrost tej najniższej emerytury, podobnie jak kwot świadczeń emerytalno-rentowych ustalonych każdemu indywidualnie, a więc corocznie z dniem 1 marca. Ponieważ tegoroczny wskaźnik waloryzacji wyniósł 112,12%, tym samym miesięczna kwota najniższej emerytury z dniem 1 marca 2024 r. wzrosła o 12,12% i wynosi 1.780,96 zł (1.588,44 zł × 112,12%). Kwota stanowiąca najniższą emeryturę została ogłoszona komunikatem Prezesa ZUS wydanym w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (Mon. Pol z 2024 r. poz. 133).
Skoro wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego nie może być wyższa od najniższej emerytury, to z dniem 1 marca 2024 r. nie może ona przekraczać kwoty 1.780,96 zł. Prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego ustaje zatem, jeśli dana osoba jest uprawniona do świadczenia w wysokości co najmniej najniższej emerytury, a ponadto, gdy:
- osiąga dochód, który zapewnia niezbędne środki utrzymania,
- nie zamieszkuje na terenie RP,
- przebywa w areszcie śledczym lub w zakładzie karnym.