Obecnie wielu przedsiębiorców świadczących różnego rodzaju usługi, w tym np. prawne, rachunkowo-księgowe, doradztwa podatkowego, ubezpieczeniowe, nie może korzystać z opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Usługi te są bowiem wprost wyłączone z tej formy opodatkowania na podstawie załącznika nr 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 1905). Od nowego roku ma to ulec zmianie. Obecnie trwają końcowe prace wprowadzające do ww. ustawy spore zmiany.

Rozszerzenie definicji wolnego zawodu

Ustawa z dnia 28 października 2020 r. zmieniająca m.in. ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym rozszerza definicję wolnego zawodu. Oznacza to, że po zmianach więcej osób wykonujących wolne zawody (tj. pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście) będzie mogło skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu. Ustawa nowelizująca przewiduje rozszerzenie aktualnej listy wolnych zawodów o:

• psychologów,
• fizjoterapeutów,
• adwokatów, notariuszy, radców prawnych,
• architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych,
• biegłych rewidentów, księgowych,
• agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych,
• doradców podatkowych,
• doradców restrukturyzacyjnych,
• maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych,
• rzeczników patentowych.

Przypomnijmy, iż obecna lista wolnych zawodów wymienia lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli nie wykonują tej działalności na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej. W uproszczeniu mówiąc - wykonywanie wolnego zawodu ogranicza się do wykonywania usług dla ludności (a nie dla firm). Po zmianach nie będzie ww. warunku. Zatem wolnym zawodem będzie także działalność wykonywana na rzecz firm.

Z definicji wolnego zawodu wynika ponadto, że jest to osobiste wykonywanie działalności, bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. Tak samo ma być po zmianach.

Na podstawie nowych regulacji, od nowego roku więcej przedsiębiorców, w tym np. prawnicy, wykonujących pozarolniczą działalność gospodarczą w ramach wolnych zawodów, będzie mogło uzyskiwane z tego tytułu przychody opodatkować ryczałtem. Dla wolnych zawodów planuje się wprowadzenie 17% stawki ryczałtu. Nadmieńmy, iż obecnie wolne zawody są opodatkowane 20% stawką ryczałtu.

Nowa 15% stawka ryczałtu

Projekt ustawy nowelizującej wprowadza opodatkowanie ryczałtem nową 15% stawką. Stawką tą będą mogły być opodatkowane m.in. przychody ze świadczenia usług prawnych, rachunkowo-księgowych i doradztwa podatkowego (PKWiU dział 69), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów. Ministerstwo Finansów w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 20 października br. wyjaśniło, kto będzie mógł opodatkować przychody nową, niższą (15%) stawką ryczałtu, w przypadku świadczenia ww. usług. W piśmie tym czytamy:

"(...) projekt nowelizuje m.in. ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zwaną dalej "ustawą o ryczałcie". Nowelizowana jest m.in. definicja "wolnych zawodów" określona w art. 4 w pkt 11 ustawy o ryczałcie. Zmiana polega na poszerzeniu katalogu wolnych zawodów, m.in. o zawody prawnicze, a po drugie na usunięciu wymogu świadczenia usług w ramach wolnych zawodów wyłącznie na rzecz ludności. Pozostała jednak przesłanka, która odróżnia ten rodzaj działalności od innych. Za osobiste wykonywanie wolnego zawodu, nadal uważać się będzie wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.

Zgodnie z nowelizowanym art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o ryczałcie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosić ma 17% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów. Natomiast innymi stawkami opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług, które nie wypełniają definicji "wolnego zawodu". Przykładowo, przychody osiągane przez radcę prawnego, który zatrudnia osoby wykonujące czynności związane z istotą tego zawodu, opodatkowane będą według 15% stawki ryczałtu (podkreśl. red.), zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. l) ustawy o ryczałcie.

Zróżnicowanie wysokości stawek ryczałtu w opisanych przypadkach uzasadnia fakt ponoszenia wyższych kosztów przez podatnika w związku z zatrudnianiem osób wykonujących czynności związane z istotą danego zawodu, a których to wydatków podatnik nie może uwzględnić przy obliczaniu należnego podatku dochodowego. Opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym podlega bowiem przychód, który nie jest pomniejszany o koszty jego uzyskania."

Podsumowanie

Z pisma MF wynika, że w przypadku gdy przedsiębiorca, np. radca prawny, skorzysta z opodatkowania w formie ryczałtu i:

• będzie wykonywał pozarolniczą działalność gospodarczą bez zatrudniania innej osoby - będzie mu przysługiwała 17% stawka ryczałtu,
• zatrudni np. aplikanta, który będzie wykonywał czynności związane z istotą zawodu (tu: radcy prawnego) - będzie mu przysługiwała 15% stawka ryczałtu,
• zatrudni np. sekretarkę, księgową, które nie wykonują czynności związanych z istotą ww. zawodu - będzie opodatkowywał przychody 17% stawką ryczałtu.