Ilość wizyt z ostatnich 30 dni:
Wydatki na powypadkową naprawę w kosztach podatkowych
Podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów takie wydatki, które:
- zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
- nie zostały z tych kosztów wyłączone na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP i art. 23 ust. 1 ustawy o PDOF.
Ponadto przyjmuje się, że do kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczone koszty, które są racjonalne, ekonomicznie uzasadnione oraz właściwie udokumentowane.
• Dobrowolne ubezpieczenie samochodu a koszty podatkowe
Ustawodawca wyłączył z kosztów podatkowych m.in. koszty remontów powypadkowych samochodów, jeżeli samochody te nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (zob. art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o PDOP i art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o PDOF). Mowa tu zasadniczo o dobrowolnym ubezpieczeniu AC.
Jeśli więc samochód osobowy, który uległ wypadkowi, został objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, to wydatki na jego powypadkową naprawę zasadniczo mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Jest tak także wówczas, gdy wydatki te zostały (w całości lub w części) "pokryte" odszkodowaniem przekazanym bezpośrednio przez ubezpieczyciela do warsztatu samochodowego. To samo dotyczy niepodlegającego odliczeniu VAT (tj. 50% kwoty VAT naliczonego) od wydatków na naprawę tego samochodu.
Zaliczając do kosztów podatkowych wydatki na powypadkową naprawę samochodu osobowego należy mieć na uwadze ograniczenia dotyczące ujmowania w tych kosztach wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego wykorzystywanego do tzw. celów mieszanych.
• Wydatki na samochód osobowy wykorzystywany do celów mieszanych
Nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów 25% poniesionych wydatków (z nieistotnym tu zastrzeżeniem) z tytułu kosztów używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej, jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, czyli gdy jest wykorzystywany do tzw. celów mieszanych (tj. zasadniczo gdy podatnik nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu dla celów VAT).
A zatem, podatnicy wykorzystujący samochody osobowe do celów mieszanych, mogą ujmować w kosztach podatkowych 75% ww. wydatków poniesionych z tytułu używania tych samochodów na potrzeby działalności gospodarczej. Poniesione wydatki obejmują także VAT naliczony, który zgodnie z przepisami o VAT nie podlega odliczeniu.
Tak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 51, ust. 5a i 5f-5g ustawy o PDOP oraz art. 23 ust. 1 pkt 46a i 48, ust. 5a i 5f-5g ustawy o PDOF.
Powyższe dotyczy także wydatków poniesionych na naprawy samochodów osobowych, w tym powypadkowe (o ile oczywiście wydatki te mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych, tj. samochód jest objęty ubezpieczeniem dobrowolnym). Tak też wynika np. z "Objaśnień podatkowych z 9 kwietnia 2020 r. dot. wykorzystywania samochodu osobowego w prowadzonej działalności - zmiany w podatkach dochodowych od 2019 r.", zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.gov.pl), a także m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 7 grudnia 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.634.2023.2.MZ, w której organ podatkowy stwierdził:
"(...) skoro wykorzystuje Pan pojazd do tzw. użytku mieszanego, tj. oprócz celów związanych z działalnością gospodarczą, służy on również do celów osobistych (niezwiązanych z działalnością gospodarczą), nie był Pan uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków na naprawę pojazdu oraz na najem pojazdu zastępczego w wymiarze większym niż 75% sumy kwot netto z faktur VAT dokumentujących te wydatki i 50% kwot podatku VAT z tych faktur. (...)"
W świetle powyższego, jeśli samochód osobowy (środek trwały) objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (generalnie AC) jest wykorzystywany do celów mieszanych, to w takim przypadku podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów:
- 75% kwoty netto wynikającej z faktury za powypadkową naprawę samochodu, otrzymanej od warsztatu samochodowego oraz
- 75% z 50% kwoty VAT, która nie podlega odliczeniu.
Tak jest również wtedy, gdy wydatki te są "pokryte" odszkodowaniem przekazanym przez firmę ubezpieczeniową bezpośrednio warsztatowi dokonującemu naprawy.
• Moment ujęcia w kosztach podatkowych wydatków na powypadkową naprawę
Wydatki na powypadkową naprawę leasingowanego samochodu osobowego zasadniczo są zaliczane do kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami, tj. do tzw. kosztów pośrednich. Wydatków tych nie można bowiem powiązać z konkretnym przychodem, wiążą się one raczej w sposób pośrednio z prowadzoną działalnością (z ogólnym funkcjonowaniem podmiotu gospodarczego). Wydatki te są zatem potrącalne generalnie w dacie poniesienia, tj. ujęcia w księgach rachunkowych na jakimkolwiek koncie, niekoniecznie kosztowym (takie też stanowisko zajmują obecnie organy podatkowe).
Odszkodowanie "pokrywające" wydatki na powypadkową naprawę samochodu
W przypadku gdy podatnik otrzyma odszkodowanie z firmy ubezpieczeniowej, w związku ze szkodą komunikacyjną samochodu osobowego stanowiącego środek trwały, wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to uzyskuje z tego tytułu przychód podatkowy. Tak jest także wtedy, gdy odszkodowanie jest przekazane bezpośrednio warsztatowi samochodowemu.
UWAGA! Organy podatkowe uznają obecnie, że przychód z tytułu odszkodowania za powypadkową naprawę samochodu osobowego należy wykazać w całej wartości odszkodowania, nawet jeśli podatnik zalicza do kosztów uzyskania przychodów tylko 75% wydatków poniesionych na naprawę tego pojazdu (albo wydatków tych wcale nie ujmuje w kosztach podatkowych).
Według organów podatkowych, ww. odszkodowania nie można uznać za wyłączone z przychodów podatkowych (na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP i art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PDOF), zwrócone inne wydatki niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie nie stanowi bowiem zwrotu tego samego wydatku, który poniósł podatnik, lecz świadczenie z innego tytułu, tj. z umowy ubezpieczenia.
Tak wynika np. z pisma Ministerstwa Finansów przesłanego do naszego Wydawnictwa w dniu 13 listopada 2019 r., w którym wskazano, że otrzymane przez podatnika odszkodowanie należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu, otrzymany w związku z zaistnieniem warunków ujętych w umowie ubezpieczenia. Odszkodowanie stanowi wyrównanie poniesionego wydatku (zwrot odpowiadający poniesionemu wydatkowi), a nie zwrot tego wydatku. A zatem nie ma podstaw do zastosowania ww. wyłączenia z przychodów w odniesieniu do przedmiotowego odszkodowania.
MF nie odniosło się odrębnie do odszkodowania wypłaconego z OC sprawcy, można jednak wnioskować, że w obu przypadkach będzie ono stanowiło (u otrzymującego) przychód w pełnej wysokości, a więc także w części "pokrywającej" wydatki na naprawę pojazdu, która nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Tak też wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 17 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.497.2023.2.AC, dotyczącej odszkodowania wypłaconego z ubezpieczenia sprawcy wypadku, w przypadku gdy samochód nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym i wydatki na jego powypadkową naprawę nie stanowiły kosztu podatkowego. Zdaniem organu podatkowego:
"(...) kwoty wypłaconych odszkodowań, nawet na pokrycie wydatków poniesionych przez Podatnika, niezaliczanych do kosztów uzyskania przychodów, nie stanowią zwrotu wydatków w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
(...) wskazane odszkodowanie stanowić będzie dla Pani przychód z działalności gospodarczej (...). Jest to odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, które nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.(...)"
Przychód z tytułu otrzymania od firmy ubezpieczeniowej odszkodowania stanowi przychód podatkowy generalnie w momencie wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy podatnika. Jeśli jednak firma ubezpieczeniowa przekazuje odszkodowanie bezpośrednio na rachunek bankowy warsztatu samochodowego (który wykonał powypadkową naprawę samochodu), to podatnik nie otrzymuje fizycznie środków pieniężnych (nie wpływają one na jego rachunek bankowy). W takim przypadku, naszym zdaniem, podatnik powinien wykazać z tego tytułu przychód w dacie przekazania odszkodowania do warsztatu samochodowego.
Wspomnijmy, że ustawodawca przewidział zwolnienie z CIT/PIT dla odszkodowań za szkody w środku trwałym, w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym, m.in. na remont środka trwałego. Nie dotyczy to jednak samochodów osobowych (art. 17 ust. 1 pkt 54a i ust. 10a ustawy o PDOP oraz art. 21 ust. 1 pkt 29b i ust. 35a ustawy o PDOF).
Wydatki na powypadkową naprawę samochodu osobowego wykorzystywanego do celów mieszanych a estoński CIT
W przypadku podatnika CIT opodatkowanego ryczałtem od dochodów spółek, zwanym estońskim CIT, podatek dochodowy płacony jest na innych zasadach niż w klasycznym CIT, tj. ustawodawca określił zupełnie inne tytuły powodujące obowiązek zapłaty tego podatku.
Opodatkowaniu estońskim CIT podlega m.in. dochód odpowiadający wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą - tzw. dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Taki dochód może powstać m.in. w związku z ponoszeniem wydatków na samochody osobowe do celów mieszanych, tj. służbowych i np. prywatnych pracowników.
Na podstawie art. 28m ust. 4a i 5 ustawy o PDOP, do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem m.in. samochodów osobowych:
- w pełnej wysokości - w przypadku ww. składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej; ciężar dowodu, że składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej, spoczywa na podatniku,
- w wysokości 50% - w przypadku ww. składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.
A zatem, gdy samochód osobowy jest wykorzystywany do tzw. celów mieszanych (czyli zarówno do celów służbowych, jak i np. prywatnych celów pracowników), to 50% wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem tych pojazdów, podlega opodatkowaniu estońskim CIT (podobnie jest w przypadku dochodu z tytułu ukrytych zysków w związku z ewentualnym używaniem samochodu osobowego do celów prywatnych wspólnika - zob. art. 28m ust. 4 ww. ustawy, tę kwestię tu pomijamy).
Do ww. wydatków związanych z używaniem samochodów osobowych zalicza się m.in. wydatki na ich naprawy.
Tak wynika np. z objaśnień podatkowych Ministra Finansów z 23 grudnia 2021 r., pt. "Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek", a także np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 5 kwietnia 2024 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.50.2024.2.MBD, w której czytamy:
"(...) Poprzez wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą należy rozumieć wszelkie wydatki, które są ponoszone przez spółkę w celu dokonania naprawy samochodu, który nie jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej spółki.
Tym samym wydatki związane z remontami powypadkowych samochodów, które nie są wyłącznie wykorzystywane na cele działalności gospodarczej spółki, będą stanowiły wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą w myśl art. 28m ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 28m ust. 4a ustawy o CIT. (...)"
W związku z powyższym, gdy samochód osobowy jest wykorzystywany do tzw. celów mieszanych, to 50% wydatków poniesionych na powypadkową naprawę tego pojazdu podlega opodatkowaniu estońskim CIT.
Uzupełniająco dodajmy, że organy podatkowe uznają, że ustalając dochód w estońskim CIT należy brać pod uwagę kwotę brutto wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego do celów mieszanych.
