W odpowiedzi na interpelację poselską nr 4873 w sprawie zasad powierzania stanowiska dyrektora szkoły i placówki oświatowej, udzielonej 15 października 2024 r., Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej wskazał, iż:
"(...) tryb powierzania stanowiska dyrektora szkoły regulują przepisy art. 63 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Zgodnie z powołanymi przepisami w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego kandydata na stanowisko dyrektora szkoły co do zasady wyłania się w drodze konkursu (art. 63 ust. 10 ww. ustawy). W tym celu organ prowadzący szkołę ogłasza i przeprowadza konkurs oraz powołuje komisję konkursową, w składzie określonym w art. 63 ust. 14 ustawy – Prawo oświatowe.
Ponadto ustawa – Prawo oświatowe w art. 63 ust. 12 przewiduje wyjątek od zasady powierzenia stanowiska dyrektora szkoły w drodze konkursu, który stanowi, że jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły i rady pedagogicznej.
Jak wynika z powyższego, organ prowadzący szkołę odstępuje od powierzenia stanowiska dyrektora szkoły w drodze konkursu wyłącznie w dwóch sytuacjach:
- kiedy do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat (tj. kiedy nie złożono w przewidzianym terminie żadnej oferty) bądź
- kiedy w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata (tj. kiedy w konkursie nie wyłoniono żadnego kandydata).
Z powyższego wynika również, że w przypadku zaistnienia sytuacji, o których mowa powyżej, organ prowadzący szkołę działa wprost w oparciu o powyższy przepis ustawowy. Ponadto, przed powierzeniem stanowiska dyrektora szkoły w opisanym powyżej trybie, organ prowadzący szkołę zobowiązany jest zasięgnąć opinii rady szkoły (o ile została ona powołana) i rady pedagogicznej oraz spełnić wymóg osiągnięcia porozumienia z organem sprawującym nadzór pedagogiczny w kwestii kandydata, któremu zostanie powierzone stanowisko dyrektora szkoły.
Uprzejmie wyjaśniam, że w przypadku gdy konkurs nie przyniósł rozstrzygnięcia i żaden z nauczycieli zatrudnionych w szkole, w której odbył się konkurs, nie wyraża zgody na powierzenie stanowiska dyrektora w trybie art. 63 ust. 12 – Prawo oświatowe, przepisy prawa nie zabraniają, aby tym ustalonym w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny kandydatem na stanowisko dyrektora szkoły była osoba, która nie jest zatrudniona w tej szkole. Przy czym, w przypadku gdy tym kandydatem jest nauczyciel zatrudniony w innej szkole, przed powierzeniem mu stanowiska dyrektora szkoły, musi być nawiązany z nim stosunek pracy w tej szkole, w której będzie zajmował to stanowisko.
Dokonanie powyższej czynności może nastąpić m.in. poprzez:
- przeniesienie na podstawie art. 18 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, bądź
- nawiązanie nowego stosunku pracy w przypadku rozwiązania stosunku pracy z poprzednim pracodawcą.
Niewątpliwie natomiast kandydat na stanowisko dyrektora szkoły w stosunku do którego ma być zastosowane rozwiązanie, o którym mowa w art. 63 ust. 12 ustawy – Prawo oświatowe, powinien spełniać łącznie wszystkie wymagania określone przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce oraz gwarantować należyte wykonanie powierzanych mu zadań, a swoją wiedzą, doświadczeniem i postawą umożliwić jak najlepsze funkcjonowanie i organizację pracy szkoły.
Jednocześnie zauważyć należy, że ustawa – Prawo oświatowe w art. 63 ust. 13 przewiduje pewne szczególne rozwiązanie, umożliwiające zapewnienie realizacji obowiązków dyrektora szkoły w sytuacji, kiedy powierzenie tego stanowiska zgodnie z obowiązującym trybem może być w danym momencie utrudnione (np. w sytuacji gdy organ prowadzący szkołę ogłosił konkurs, który nie przyniósł rozstrzygnięcia i nie ma ustalonego w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny kandydata, któremu mógłby powierzyć stanowisko dyrektora szkoły, na podstawie art. 63 ust. 12 ustawy – Prawo oświatowe). Stosownie bowiem do treści przywołanego powyżej przepisu, do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 10 lub 12 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy.
Uprzejmie wyjaśniam, że z powołanego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, że oprócz tego, że okres na jaki organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły w żadnym razie nie może trwać dłużej niż 10 miesięcy, to przy powierzeniu pełnienia tych obowiązków pierwszeństwo przysługuje bezwzględnie wicedyrektorowi, a dopiero w przypadku braku wicedyrektora w tej szkole - nauczycielowi tej szkoły. Podkreślić w tym miejscu należy, że projektodawca w treści ww. przepisu nie wskazał, że powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi ma być uzależnione od jego zgody. Tak więc, zgoda zainteresowanego nie warunkuje powierzenia tych obowiązków, które ma charakter jednostronny (...)".