Świadczenie wychowawcze, tzw. 500+ mogą otrzymać m.in. obywatele Ukrainy, którzy zamieszkują na stałe w Polsce. Świadczenie wychowawcze rodzic może otrzymać na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, jeśli dziecko mieszka z nim wspólnie oraz pozostaje na jego utrzymaniu.
Jak informuje ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl, jeżeli obywatel Ukrainy wjechał do Polski w związku z działaniami wojennymi, przysługuje mu prawo do świadczenia wychowawczego. Ten wjazd musi być odnotowany w rejestrze Straży Granicznej (SG). O legalności pobytu danej osoby w Polsce decyduje wyłącznie wpis do rejestru SG. W przypadku utraty legalności pobytu ZUS ma obowiązek uchylić prawo do świadczenia wychowawczego, opierając się na danych z tego rejestru. ZUS ma również obowiązek wstrzymania wypłaty świadczenia 500+ niezwłocznie po wyjeździe uchodźcy z Polski. W tym przypadku wstrzymanie środków ma charakter czasowy i nie wiąże się z całkowitą utratą prawa do tej należności. Gdy dana osoba wróci do Polski w ciągu 30 dni i data tego powrotu zostanie odnotowana w rejestrze SG, nie utraci ona legalności pobytu w Polsce, a wypłata świadczenia 500+ zostanie wznowiona z wyrównaniem.
Organ rentowy podkreśla, że w ostatnim czasie zgłaszają się osoby, które wróciły do Polski w ciągu 30 dni od wyjazdu, a mimo to utraciły legalność pobytu, co zostało odnotowane przez SG. Jak wnioskuje organ, osoby takie podczas przekraczania granicy prawdopodobnie nie okazały dokumentu elektronicznego diia.pl ani nie zgłosiły korzystania z ochrony czasowej. W rezultacie po 30 dniach, licząc od dnia wyjazdu z Polski, tracą one legalność pobytu, a w konsekwencji prawo do świadczeń.
Aby nie utracić legalności pobytu, cudzoziemiec, który wraca do Polski, powinien poinformować funkcjonariusza SG podczas odprawy paszportowej o tym, że zamierza wjechać w związku z korzystaniem w Polsce z ochrony czasowej, oraz za każdym razem okazać dokument diia.pl. Osoba, która nie dopełniła tych formalności i utraciła legalność pobytu, powinna natomiast zgłosić się do komendanta placówki SG na przejściu granicznym, które przekroczyła, z prośbą o sprostowanie danych w rejestrze SG i przywrócenie legalności pobytu. Takie zgłoszenie powinna wysłać e-mailem do konkretnej placówki granicznej. Następnie powinna poinformować ZUS o przesłaniu takiego zgłoszenia. Organ wznowi wówczas wypłatę świadczenia 500+ wraz z wyrównaniem za okres, za który została przywrócona legalność pobytu, po tym jak upewni się, że dane w rejestrze SG są zaktualizowane.
ZUS ponadto zwraca uwagę, że nieco inaczej wygląda sytuacja osoby, która wróciła z Ukrainy do Polski np. przez Słowację. Powinna ona w pierwszej kolejności udać się do urzędu gminy, aby zarejestrować swój wjazd i złożyć wniosek o ponowne nadanie statusu UKR w rejestrze PESEL. Ważne, żeby we wniosku wskazała ona dokładną datę wjazdu na terytorium RP oraz datę i miejsce przekroczenia granicy zewnętrznej strefy Schengen niebędącej granicą Polski. Na podstawie wniosku zarejestrowanego w urzędzie gminy komendant SG zaktualizuje dane w swoim rejestrze. Będzie to stanowiło dla ZUS podstawę do wznowienia i wyrównania wypłaty 500+.