Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki udzielił 18 kwietnia 2023 r. odpowiedzi na interpelację poselską nr 40168 w sprawie awansu zawodowego nauczycieli.

W odpowiedzi tej wyjaśniono, że "(...) uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego nie jest obowiązkowe. Stopień ten jest szczeblem awansu zawodowego możliwym do uzyskania przez nauczyciela lub dyrektora. W świetle obowiązujących przepisów dyrektor szkoły będący nauczycielem mianowanym ma do wyboru dwie możliwe ścieżki awansu zawodowego:

• na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 września 2022 r. lub
• zgodnie z regulacjami, które weszły w życie w dniu 1 września 2022 r.

Stosownie do art. 11 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1730), nauczyciele, którzy przed dniem 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela dyplomowanego, stopień nauczyciela dyplomowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych. Dlatego nauczyciele ci muszą spełnić wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego (Dz. U. z 2020 r. poz. 2200).

Na podstawie art. 9b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r. warunkiem nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego jest:

• spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3,
• odbycie stażu, z zastrzeżeniem art. 9e ust. 1-3, zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela, o której mowa w art. 9c ust. 5a,
• uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.

W myśl art. 9e ust. 1 i 5 ww. ustawy, dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, oraz legitymujący się co najmniej bardzo dobrą oceną pracy (z okresu pracy na stanowisku dyrektora), może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Jeżeli w okresie stażu nauczycielowi powierzono stanowisko dyrektora szkoły, zatrudniono go na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, urlopowano go lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy, do nieprzerwanego okresu, o którym mowa w ust. 1-3, zalicza się okres odbytego stażu.

Jednocześnie w świetle przepisów ustawy – Karta Nauczyciela, obowiązujących od 1 września 2022 r., dyrektor szkoły w zakresie awansu zawodowego podlega takim samym przepisom jak nauczyciele szkoły. Zatem zgodnie z art. 9ca ust. 6 i 7 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela, nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Nauczyciel mianowany, który posiada stopień naukowy może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 4 lat i 9 miesięcy od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego.

W myśl art. 9ca ust. 8-9 ww. ustawy, do okresu przepracowania w szkole wlicza się okresy zatrudnienia w szkole, w wymiarze co najmniej 1 obowiązkowego wymiaru zajęć, zgodnie z kwalifikacjami. Do tych okresów nie wlicza się okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwającej nieprzerwanie dłużej niż 30 dni z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego.

Na podstawie art. 12 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, nauczycielom, którzy stopień nauczyciela mianowanego uzyskali lub uzyskają według przepisów dotychczasowych i do dnia 1 września 2022 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, okres pracy w szkole, o którym mowa w art. 9ca ust. 6 albo 7 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, skraca się o:

1) 2 lata - jeżeli:

1. odbyli staż na stopień nauczyciela mianowanego w wymiarze, o którym mowa w art. 9c ust. 1 pkt 2 lub ust. 2 lub art. 9d ust. 9 ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2022 r., albo
2. uzyskali przed dniem 1 września 2022 r. stopień nauczyciela mianowanego z mocy prawa na podstawie art. 9a ust. 4 lub 5 ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2022 r., albo
3. uzyskali stopień nauczyciela mianowanego, będąc nauczycielem, o którym mowa w art. 9e ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2022 r., po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego;

2) rok - jeżeli odbyli staż na stopień nauczyciela mianowanego w wymiarze skróconym na podstawie art. 10 ust. 2 lub 3 albo uzyskali stopień nauczyciela mianowanego, będąc nauczycielem, o którym mowa w art. 9e ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2022 r., po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego.

Jednocześnie w myśl art. 9b ust. 1a ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2022 r., warunkiem nadania nauczycielowi mianowanemu stopnia nauczyciela dyplomowanego jest:

1. spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3;
2. przepracowanie w szkole okresu, o którym mowa w art. 9ca ust. 6 albo 7, a w przypadku nieuzyskania akceptacji komisji kwalifikacyjnej - także okresu, o którym mowa w art. 9g ust. 8;
3. posiadanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku pracy przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego;
4. uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej, która na podstawie dokonanej analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowy sprawdza spełnianie przez nauczyciela wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9g ust. 10.

Stosownie do art. 6a ust. 1dd i 1de ustawy – Karta Nauczyciela, ocena pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, jest dokonywana na wniosek tego nauczyciela. Oceny pracy ww. nauczyciela dokonuje się za okres ostatnich 3 lat pracy przed dokonaniem tej oceny.

Odnosząc powyższe do kwestii dyrektora szkoły, któremu powierzono to stanowisko dwa lata temu, uprzejmie informuję, że jeśli dyrektor nie spełnia wymagań określonych w przepisie art. 11 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw oraz nie przepracował jeszcze trzech lat na nowym stanowisku, nie może ubiegać się o ocenę pracy, o której mowa w art. 6a ust. 1dd ustawy – Karta Nauczyciela. Aby ocena pracy dyrektora szkoły mogła być uznana do awansu zawodowego, powinna obejmować co najmniej trzy lata pracy w obecnym miejscu zatrudnienia (w związku z pełnieniem funkcji dyrektora). Wyjątek stanowi przepis art. 6a ust. 1df ustawy – Karta Nauczyciela, który obowiązuje od 1 września 2022 r. i gwarantuje nauczycielom oraz dyrektorom szkoły posiadającym stopień nauczyciela mianowanego (w przypadku rozwiązania wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej szkoły) ocenę pracy oraz możliwość uwzględnienia jej przy dokonaniu oceny pracy nauczyciela zmierzającego ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Zatem jeśli dyrektor szkoły, któremu powierzono to stanowisko dwa lata temu, postanowi zmienić miejsce zatrudnienia, zastosowanie będzie miał przepis art. 6a ust. 1 df w związku z ust. 7a ustawy – Karta Nauczyciela.

Podsumowując, pragnę podkreślić, że w świetle obowiązujących przepisów, dyrektor szkoły ma możliwość uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Z licznych rozmów z pracownikami kuratoriów oświaty wynika, że dyrektorzy szkół, korzystając z dwóch możliwych ścieżek, na bieżąco, wnioskują o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego i z sukcesem uzyskują nowy stopień awansu.

Dyrektorzy szkół i nauczyciele mianowani, którzy nigdy nie rozpoczynali stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, a obecnie pełnią swoje obowiązki lub są zatrudnieni w nowym miejscu pracy krócej niż trzy lata, będą mogli ubiegać się o kolejny stopień po przepracowaniu co najmniej trzech lat w nowej szkole lub na stanowisku dyrektora szkoły, uzyskaniu co najmniej bardzo dobrej oceny pracy oraz spełnieniu wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. poz. 1914). A jeżeli przed upływem trzech lat postanowią zmienić miejsce zatrudnienia, w ciągu 21 dni od rozwiązania stosunku pracy będą mieli dokonaną ocenę pracy, uwzględnioną później przy dokonaniu oceny pracy, o której mowa art. 6a ust. 1dd i 1de ustawy – Karta Nauczyciela (...)".