Z dniem 1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1615), wprowadzająca do obiegu prawnego dodatek dopełniający, przewidziany dla osób uprawnionych do renty socjalnej, będących całkowicie niezdolnymi do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. To rozwiązanie zastąpiło proponowaną podwyżkę renty socjalnej (do 100% obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia za pracę), która wynosi i nadal będzie wynosić 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą emerytalną, a więc od 1 marca 2024 r. – 1.780,96 zł.
Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18. roku życia,
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia albo
- w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Dla ustalenia prawa do tego świadczenia oraz jego wysokości bez znaczenia jest, czy dana osoba jest dodatkowo niezdolna do samodzielnej egzystencji. Jednak począwszy od 1 stycznia 2025 r. stosowne orzeczenie w tym zakresie wydane przez lekarza orzecznika lub – w II instancji – komisję lekarską ZUS, będzie podstawą do przyznania dodatku dopełniającego. Przy czym pierwsza jego wypłata nastąpi dopiero w maju 2025 r. w terminach płatności rent socjalnych.
Dodatek dopełniający z założenia będzie przyznawany na wniosek osoby ubiegającej się o ten dodatek lub jej przedstawiciela ustawowego lub też innej osoby, kierownika ośrodka pomocy społecznej lub dyrektora centrum usług społecznych, działających za zgodą osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Jednak część świadczeniobiorców otrzyma go wraz z wyrównaniem od stycznia 2025 r. Ustawodawca bowiem zastrzegł, iż przyznanie i wypłata dodatku dopełniającego osobie pobierającej rentę socjalną, która w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, tj. 1 stycznia 2025 r.:
- miała orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji – nastąpi z urzędu z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r. i nie będzie wymagała decyzji,
- nie miała orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji – nastąpi na jej wniosek, o ile osoba ta uzyska orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, z wyrównaniem od miesiąca złożenia wniosku.
Z tym zastrzeżeniem, że osobie, której za okres wyrównania wypłacono świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatek dopełniający zostanie wypłacony po potrąceniu kwoty wypłaconego świadczenia uzupełniającego.
Kwota dodatku dopełniającego na dzień jego wprowadzenia wynosi 2.520 zł. Przy czym będzie ona podlegała corocznie od dnia 1 marca waloryzacji, polegającej na pomnożeniu kwoty dodatku dopełniającego przez wskaźnik waloryzacji, stanowiący średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym ogłaszany przez Prezesa GUS. Pierwsza taka waloryzacyjna podwyżka tego dodatku będzie zatem przeprowadzona z dniem 1 marca 2025 r. Przypomnijmy, iż wówczas zwiększeniu ulegnie również kwota samej renty socjalnej.
Więcej na temat zmian dotyczących osób uprawnionych do renty socjalnej napiszemy w Przewodniku GP w nr 5 z 2025 r., na str. 15.