Z dniem 1 stycznia 2024 r. złagodzono warunki nabywania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, przewidzianego dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Opiekun ten:
- nie musi już rezygnować z aktywności zawodowej oraz
- może mieć ustalone prawo m.in. do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
Jednocześnie jednak ograniczono prawo do tego świadczenia, zastrzegając, iż można je uzyskać wyłącznie z tytułu sprawowania opieki nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się takim jak dotychczas orzeczeniem, tj. o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Oznacza to, że opieka nad osobą niepełnosprawną nie uprawnia już do świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli ukończyła ona 18. rok życia.
Przy czym w przypadku gdy osoba uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się wymaganym orzeczeniem wysokość tego świadczenia podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Omawiane zmiany zostały wprowadzone ustawą o świadczeniu wspierającym, która jednocześnie gwarantuje zachowanie uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego przyznanego na starych zasadach najpóźniej od 31 grudnia 2023 r. Jeśli jednak osoba uprawniona będzie chciała skorzystać z korzystniejszych reguł w zakresie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, będzie musiała wystąpić o przyznanie tego świadczenia na nowych zasadach. Będzie to mogła zrobić, tak jak i inne osoby ubiegające się o to świadczenie na nowych zasadach, na opracowanym przez resort rodziny formularzu NSR-5. Jeżeli opieka sprawowana jest nad więcej niż dwoma osobami niepełnosprawnymi, należy dodatkowo wypełnić i dołączyć do wniosku załącznik NSR-5Z. Przy czym nie zostanie ono przyznane, jeśli opieka sprawowana jest nad osobą/osobami, która/które ukończyła/ukończyły 18 lat.