Bez żadnych wcześniejszych zapowiedzi uchylono art. 15r1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 lub innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Przepisy zawarte w tej ustawie ograniczały możliwość potrącania kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy oraz możliwości dochodzenia zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy o zamówienie publiczne. Przy czym, zasady te obowiązywały w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 oraz miały obowiązywać dalej przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni. Przepis uchylający art. 15r1 znalazł się w ustawie o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw. Jak czytamy w uzasadnieniu do tych zmian: "Utrzymanie obowiązujących rozwiązań miałoby negatywne skutki dla wykonawców, gwarantów, a także dla zamawiających, którzy mogą mieć problemy z wyegzekwowaniem skumulowanych kar umownych. Projektowane regulacje są zgodne z postulatami zamawiających i banków, którzy od samego początku sygnalizowali problemy wynikające ze stosowania art. 15r1 ustawy i postulowali jego zmianę lub uchylenie". Zasadniczo przepisy ustawy nowelizującej weszły w życie z dniem 24 sierpnia br., jednakże w odniesieniu do zamówień publicznych zastosowanie mają przepisy przejściowe. Według ustawodawcy wprowadzenie zróżnicowanych terminów do dochodzenia roszczeń wobec wykonawców przez zmawiających z umów już wykonanych jest korzystne dla wykonawców i gwarantów, gdyż ma na celu umożliwienie przygotowania się do spłaty zobowiązań – skumulowanych kar umownych.
W przypadku roszczeń, których dochodzenie zostało ograniczone na podstawie wspomnianych przepisów i które dotyczyły zdarzeń powstałych:
- do dnia 31 grudnia 2020 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 października 2022 r.,
- w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2023 r.,
- w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 24 sierpnia 2022 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 kwietnia 2023 r.