Prawo do zasiłków określonych w ustawie zasiłkowej i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
- płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z tym zastrzeżeniem, że wypłaty świadczeń dokonują swoim ubezpieczonym w czasie trwania ich ubezpieczenia oraz
- ZUS - w pozostałych przypadkach, a więc m.in. ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych oraz osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia, jak i ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym.
Liczbę ubezpieczonych uprawniającą do wypłaty świadczeń chorobowych ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.
Płatnicy składek uprawnieni do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów. ZUS natomiast dokonuje tej wypłaty na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień do zasiłku. Przy czym wypłata świadczenia powinna nastąpić nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Stanowi tak art. 64 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Konsekwencją nieterminowej wypłaty świadczeń chorobowych jest konieczność zapłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie systemowej, z czego m.in. w okresie stanu epidemii został zwolniony ZUS.
Za sprawą ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) terminy przewidziane na wypłatę świadczeń chorobowych ulegną znaczącej modyfikacji.
Z dniem 1 stycznia 2022 r. płatnicy składek posiadający uprawnienia płatnika zasiłku zobowiązani będą do wypłaty takich świadczeń w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku. Dłuższy termin na wypłatę świadczeń chorobowych będzie również miał ZUS. Organ będzie zobowiązany do wypłaty należności na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień, przy czym, podobnie jak płatnik składek, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku. Natomiast w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, osób współpracujących z osobami fizycznymi, duchownych będących płatnikami składek na własne ubezpieczenia, u których w dniu powstania prawa do świadczenia wystąpiło zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, ZUS będzie zobowiązany do wypłaty zasiłku nie później niż w terminie 60 dni od dnia spłaty całości zadłużenia.