W sytuacji gdy pracodawca będzie dokonywał na rzecz pracowników odsprzedaży świadczeń po cenach niższych niż ceny rynkowe, to znajdzie zastosowanie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zawierający normę zapobiegającą unikaniu opodatkowania w takich sytuacjach. W związku z tym podstawą opodatkowania VAT od świadczeń dla pracowników dofinansowanych przez pracodawcę jest ich wartość rynkowa. Tak uznał NSA w wyroku z dnia 31 sierpnia 2021 r., sygn. akt I FSK 230/18.
Sprawa dotyczyła spółki, która we wniosku o interpretację wskazała, że zgodnie z zapisami wynikającymi z poszczególnych zakładowych układów zbiorowych pracy oraz regulacji wewnętrznych jest ona zobowiązana do zapewnienia swoim pracownikom różnego rodzaju świadczeń niezależnie od przysługującego im wynagrodzenia za pracę. Wśród tych świadczeń można wymienić przykładowo:
- pakiety medyczne – pracownik ponosi miesięczną odpłatność w wysokości 1 zł,
- usługi przewozu pracowniczego – odpłatność pracownika za przewóz do i z pracy wynosi 40% rzeczywistych kosztów poniesionych przez spółkę,
- obiady – odpłatność pracownika za koszt obiadu wynosi 45% wsadu produktów żywnościowych do kotła, a pozostałe koszty posiłku pokrywa spółka,
- mundury górnicze – spółka pokrywa 67% kosztów zakupu munduru górniczego służbowego lub uroczystego (dofinansowanie pracownik może uzyskać nie częściej niż raz na 7 lat).
Spółka zadała pytanie, czy podstawą opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, przekazywanych za częściową odpłatnością wymienionych świadczeń dla pracowników będzie kwota odpłatności poniesiona przez pracownika za określone świadczenie. Zdaniem spółki tak.
Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Według organu podstawę opodatkowania dla częściowo odpłatnych świadczeń dla pracowników stanowi wartość rynkowa wykonywanych świadczeń pomniejszona o kwotę podatku. Wyjaśnił, że w tej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 29a ustawy o VAT, ale art. 32 ust. 1 tej ustawy.
Nie zgadzając się z taką interpretacją, spółka wniosła skargę do WSA, który uznał, że skarga nie jest zasadna. Jak wyjaśnił WSA, w omawianej sytuacji spółka, dokonując świadczeń na rzecz pracowników, wykonuje swoje obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy. Jednak przy zakupie tych świadczeń spółka nabywa prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem tych świadczeń. Określenie podstawy opodatkowania świadczonych na rzecz pracowników usług i dostawy towarów w niższej wysokości niż ich wartość rynkowa prowadziłoby do osiągnięcia przez spółkę korzyści podatkowych w postaci niższej kwoty podatku należnego i byłoby sprzeczne z art. 80 Dyrektywy 2006/112/WE. Stanowisko to podtrzymał NSA, do którego spółka wniosła skargę kasacyjną.