Emeryci i renciści, którzy decydują się na kontynuowanie lub podjęcie pracy zarobkowej muszą liczyć się z tym, iż uzyskiwane przez nich przychody, mogą być podstawą do zmniejszenia wysokości pobieranego świadczenia, a nawet zawieszenia do niego prawa.
Ustawodawca bowiem zastrzegł, iż w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu tzw. służby mundurowej, w kwocie przekraczającej:
- 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty - świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż tzw. kwota maksymalnego zmniejszenia,
- 130% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu.
Wskazane granice przychodu (tzw. dolna i górna) zmieniają się cztery razy w roku odpowiednio: z dniem 1 marca, 1 czerwca, 1 września i 1 grudnia. Nie dotyczą jedynie emerytów (niezależnie od rodzaju pobieranego świadczenia), którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny wynoszący odpowiednio:
- 60 lat - w przypadku kobiet i
- 65 lat - w przypadku mężczyzn.
Szczegółowo kwestię tę regulują art. 103-106 ustawy emerytalnej.
Wzrost przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do poprzednio obowiązującego skutkuje zatem możliwością uzyskiwania od danego dnia wyższych dodatkowych przychodów przez emerytów i rencistów bez ryzyka zmniejszenia świadczenia lub zawieszenia do niego prawa. I odwrotnie, po spadku przeciętnego wynagrodzenia „bezpieczne” do tej pory przychody mogą przekroczyć tzw. dolną lub górną granicę (patrz tabela).
Prezes GUS w komunikacie z dnia 12 maja 2021 r. ogłosił, iż przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2021 r. wyniosło 5.681,56 zł. Na podstawie tej wartości (wyższej od poprzednio obowiązującej) można już ustalić, iż od 1 czerwca 2021 r. granice przychodów emerytów i rencistów wzrosną odpowiednio (po zaokrągleniu w górę do pełnych 10 groszy) do kwoty:
- 3.977,10 zł (tj. 5.681,56 zł x 70%) i
- 7.386,10 zł (tj. 5.681,56 zł x 130%).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie | Granice przychodu obowiązujące emerytów i rencistów | |||
w danym kwartale | kwota | obowiązujące w okresie | dolna | górna |
(1) | (2) | (3) | (4) = (2) x 70%* | (5) = (2) x 130%* |
I kw. 2020 r. | 5.331,47 zł | od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r. | 3.732,10 zł | 6.931,00 zł |
II kw. 2020 r. | 5.024,48 zł | od 1 września do 30 listopada 2020 r. | 3.517,20 zł | 6.531,90 zł |
III kw. 2020 r. | 5.168,93 zł | od 1 grudnia 2020 r. do 28 lutego 2021 r. | 3.618,30 zł | 6.719,70 zł |
IV kw. 2020 r. | 5.457,98 zł | od 1 marca do 31 maja 2021 r. | 3.820,60 zł | 7.095,40 zł |
I kw. 2021 | 5.681,56 zł | od 1 czerwca do 31 sierpnia 2021 r. | 3.977,10 zł | 7.386,10 zł |
* | po zaokrągleniu w górę do pełnych 10 groszy |