Ilość wizyt z ostatnich 30 dni:
Pracownica 26 lutego 2024 r. urodziła dziecko. Zaraz po porodzie złożyła wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni oraz wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. W trakcie urlopu macierzyńskiego ponownie zaszła w ciążę. Ponieważ ma wskazania do zwolnienia lekarskiego, chciałaby wycofać wniosek o urlop rodzicielski i po zakończeniu macierzyńskiego korzystać z zasiłku chorobowego. Czy jest to dopuszczalne? Jeśli tak, to czy z urlopu rodzicielskiego na pierwsze dziecko będzie mogła skorzystać po wykorzystaniu urlopów związanych z rodzicielstwem przysługujących na drugie dziecko?
Odpowiedź na obydwa pytania jest twierdząca.
Pracownica, która urodziła jedno dziecko przy jednym porodzie ma prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni. Ponadto obojgu rodzicom dziecka przysługuje urlop rodzicielski w łącznym wymiarze 41 tygodni, przy czym każdy z rodziców zachowuje wyłączne prawo do 9 tygodni tego urlopu (tzw. nieprzenoszalna część). Tak wynika z art. 180 § 1 pkt 1 i art. 1821a § 1 pkt 1 i § 4 K.p.
Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia (art. 1821c K.p.).
Podstawą do udzielenia urlopu macierzyńskiego jest akt urodzenia dziecka, z kolei urlopu rodzicielskiego udziela się na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika - rodzica dziecka w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 1821d § 1 K.p.). Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko pracownika, wskazanie okresu dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego oraz liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego lub liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop rodzicielski lub jego część. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2023 r. poz. 937), tj. odpowiednio:
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów,
- oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w okresie objętym wnioskiem,
- kopię zaświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem" (Dz. U. z 2023 r. poz. 1923), w przypadku gdy wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego lub jego części dotyczy urlopu rodzicielskiego w wymiarze, o którym mowa w art. 1821a § 2 K.p.
Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają możliwość rezygnacji zarówno z urlopu macierzyńskiego, jak i urlopu rodzicielskiego. Przy czym:
- z urlopu macierzyńskiego pracownica może zrezygnować co do zasady dopiero po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni tego urlopu po porodzie i pod warunkiem, że pozostałą część tego urlopu lub zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu przejmie ojciec dziecka (art. 180 § 4 K.p.),
- z urlopu rodzicielskiego rezygnacja jest możliwa w każdym czasie za zgodą pracodawcy (art. 1821d § 3 K.p.),
Jak zatem wynika z powyższego, pracownica, o której mowa w pytaniu, za zgodą pracodawcy może zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w dowolnym czasie. Przepisy nie określają terminu na złożenie wniosku w tej sprawie (może to więc nastąpić z dnia na dzień, jeśli zgodzi się na to pracodawca). W sytuacji gdy pracownica po zakończeniu urlopu macierzyńskiego nie wróci do pracy tylko otrzyma zwolnienie lekarskie orzekające o jej czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej na okres kolejnej ciąży, to będzie uprawniona co do zasady do wynagrodzenia za czas choroby, a następnie do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru (nie dłużej niż przez 270 dni).
Zwracamy uwagę! Pracownicy za okres urlopów związanych z rodzicielstwem przysługuje zasiłek macierzyński. Z pytania wynika, że nie później niż 21 dni po porodzie złożyła ona pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (z wyłączeniem nieprzenoszalnej części) w wysokości 81,5% podstawy wymiaru (art. 30a ust. 1 i art. 31 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Zasiłek w takiej wysokości jest należny pod warunkiem, że przynajmniej jeden dzień zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego zostanie wykorzystany przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia. Gdy tak się nie stanie, to zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru. Pracownica ma wówczas prawo do wyrównania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego do wysokości 100% podstawy wymiaru (na ten temat pisaliśmy w UiPP nr 11/2024, str. 24). Powyższe wynika z art. 31 ust. 3g i 4 ustawy zasiłkowej.
| Przykład |
Pracownica z pytania od dnia porodu korzysta z urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni (od 26 lutego do 14 lipca 2024 r.), po którym ma jej zostać udzielony urlop rodzicielski w wymiarze 32 tygodni (od 15 lipca 2024 r. do 23 lutego 2025 r.). Za okres tych urlopów przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości 81,5% podstawy wymiaru.
Zakładamy, że pracownica 8 lipca 2024 r. wystąpiła z prośbą o wycofanie wniosku o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego, na co pracodawca wyraził zgodę. Ponieważ jej stan zdrowia związany z drugą ciążą nie pozwala na podjęcie pracy, od 15 lipca 2024 r., tj. po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, do dnia poprzedzającego urodzenie drugiego dziecka będzie pobierała wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Przyjmując, że poród drugiego dziecka nastąpi 8 marca 2025 r., to urlopy macierzyński (20 tyg.) i rodzicielski (32 tyg.) na to dziecko będą trwały do 6 marca 2026 r. (wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres tych urlopów będzie uzależniona od złożonego wniosku).
Po ich zakończeniu pracownica będzie mogła wykorzystać urlop rodzicielski na pierwsze dziecko, nie później jednak niż do 31 grudnia 2030 r. Za okres tego urlopu będzie jej przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru. Po ukończeniu przez to dziecko pierwszego roku życia, pracownica będzie mogła złożyć do pracodawcy wniosek o wypłatę wyrównania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego udzielonego na pierwsze dziecko do 100% podstawy wymiaru.
