LEASING JAKO ALTERNATYWA DLA KREDYTU

Jednostki gospodarcze poszukujące kapitału na sfinansowanie inwestycji często borykają się z problem uzyskania środków na ten cel. Uzyskanie kredytu w banku związane jest z posiadaniem odpowiedniej zdolności kredytowej oraz zabezpieczeń. Alternatywą w tym przypadku może być leasing. Stanowi on formę finansowania inwestycji (np. zakupu środków trwałych), polegającą na uzyskaniu prawa do użytkowania określonej rzeczy w zamian za ustalony czynsz (raty leasingowe), bez konieczności jej bezpośredniego zakupu. Przez cały czas trwania umowy leasingowej jej przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy, natomiast leasingobiorca płacąc opłaty leasingowe wykorzystuje go do swoich celów gospodarczych.

1. Leasing bilansowo – finansowy, a podatkowo – operacyjny

Ewidencja skutków zawarcia umowy leasingu jest uzależniona od kwalifikacji tej umowy dla celów bilansowych, tzn. czy jest to leasing podatkowo – operacyjny, a bilansowo – finansowy, czy też zarówno dla celów bilansowych, jak i podatkowych jest to leasing operacyjny.

W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron (finansujący) oddaje drugiej stronie (korzystającemu) środki trwałe do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony i umowa spełnia co najmniej jeden z siedmiu warunków wymienionych w tym przepisie, to przedmiot umowy zalicza się do aktywów trwałych korzystającego.

Środek trwały używany na podstawie takiej umowy można ująć w księgach rachunkowych korzystającego, zapisem:

Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu finansowego dokonuje korzystający, stosując zasady określone w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości.

W przypadku gdy umowa przewiduje, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu (bez dodatkowej opłaty lub za opłatę końcową), dany składnik aktywów amortyzuje się przez okres jego ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami amortyzacji (metoda, stawka) stosowanymi przez korzystającego do podobnych własnych składników aktywów.

Jeżeli natomiast umowa leasingu nie przewiduje, że korzystający uzyska na moment zakończenia leasingu tytuł własności przedmiotu umowy (bez dodatkowej opłaty lub za opłatę końcową), to dany składnik aktywów wymaga w całości zamortyzowania przez okres leasingu lub okres ekonomicznej użyteczności, jeżeli byłby on krótszy.

W księgach rachunkowych amortyzację ujmuje się według zasad ogólnych, zapisem:

Co istotne, przedmiot umowy leasingu, która z punktu widzenia prawa bilansowego jest leasingiem finansowym, a prawa podatkowego – leasingiem operacyjnym, podlega u korzystającego amortyzacji wyłącznie bilansowej. Oznacza to, że naliczana przez korzystającego amortyzacja nie będzie u niego kosztem podatkowym. Kosztem uzyskania przychodu będą opłaty leasingowe płacone na podstawie otrzymywanych w okresie umowy faktur.

Jeżeli leasing jest podatkowo leasingiem operacyjnym, a księgowo leasingiem finansowym, to zazwyczaj finansujący fakturuje opłatę podstawową w jednej pozycji (kwocie). W przypadku takim korzystający powinien wyodrębnić z opłaty podstawowej część kapitałową i odsetkową. Zdarza się, że finansujący przekazuje korzystającemu (jako załącznik do umowy, lub dodatkowy element wykazany w fakturze za opłatę leasingową) podział opłaty leasingowej na część kapitałową i odsetkową, ale nie jest on dla korzystającego wiążący. Opłaty te można ująć w księgach rachunkowych następującymi zapisami:

Natomiast opłatę wstępną w leasingu finansowym dla celów bilansowych zalicza się w całości na poczet spłaty części kapitałowej. Nie dzieli się jej na część kapitałową i odsetkową. Kwotę opłaty wstępnej na podstawie otrzymanej faktury można zatem ująć w księgach rachunkowych następującymi zapisami:

a) wartość brutto opłaty wstępnej: Wn konto 30, Ma konto 24-9/1,

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu: Wn konto 22-1, Ma konto 30,

c) kwota netto: Wn konto 24-9/2, Ma konto 30.

2. Leasing operacyjny dla celów bilansowych i podatkowych

Opłaty podstawowe z tytułu zawartej umowy, która jest bilansowo i podatkowo umową leasingu operacyjnego, odnosi się w koszty podstawowej działalności operacyjnej na bieżąco według otrzymanych faktur. Analogicznie ujmuje się opłaty podstawowe, w przypadku gdy jednostka skorzystała z uproszczenia zawartego w art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości i umowę spełniającą warunki umowy leasingu finansowego zakwalifikowała według zasad określonych w przepisach podatkowych.

W takim przypadku podstawowe opłaty leasingowe korzystający może ująć w księgach rachunkowych, zapisem:

Natomiast opłatę wstępną i inne opłaty uiszczane przed rozpoczęciem umowy leasingu korzystający ujmuje jako czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów i rozlicza w czasie przez okres trwania umowy. Przy czym, jeśli wymienione opłaty w ocenie jednostki nie są istotne, to może ona skorzystać z uproszczenia i na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości odstąpić od rozliczania tych opłat w czasie.

3. Rozliczenie leasingu finansowego na przykładzie liczbowym

Przykład

I. Założenia:

1. W lutym 2015 r. jednostka zawarła umowę leasingu maszyny. Bilansowo jest to leasing finansowy, podatkowo zaś operacyjny. Umowa przewiduje, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu za opłatę końcową. Z treści umowy wynikały następujące dane:

a) wartość ofertowa maszyny: 90.000 zł,

b) opłata wstępna: 27.000 zł + VAT: 6.210 zł,

c) płatności leasingowe: 35 miesięcznych rat po 2.480 zł + VAT: 570,40 zł,

d) wartość wykupu: 3.460 zł + VAT: 795,80 zł,

e) łączna wartość opłat: 27.000 zł + (35 rat × 2.480 zł) + 3.460 zł = 117.260 zł.

2. Podział raty na część kapitałową i odsetkową (netto) metodą równomierną:

a) część odsetkowa: (117.260 zł – 90.000 zł) : 35 rat = 778,86 zł,

b) część kapitałowa: 2.480 zł – 778,86 zł = 1.701,14 zł.

3. Maszyna służy działalności opodatkowanej, więc VAT od leasingu podlega w całości odliczeniu.

4. Jednostka przyjęła, że przedmiotową maszynę będzie amortyzować przez 5 lat, zatem roczna stawka amortyzacji wynosi 20%.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: