W wyniku obowiązków nałożonych przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 ze zm.) niektórzy przedsiębiorcy (podmioty zatrudniające) wdrożyli bądź są na etapie wdrażania, a inni będą zobowiązani wdrożyć w przyszłości pracownicze plany kapitałowe (PPK), tj. system, który pozwala na gromadzenie środków przez osoby w nim uczestniczące.
![]() | Szeroko tematyka PPK (zawierania umów o zarządzanie i prowadzenie PPK itp.) została opracowana m.in. w UiPP nr 11 z 2019 r. |
Zróżnicowany termin stosowania ustawy o pracowniczych planach kapitałowych związany jest z liczbą zatrudnionych osób. Od 1 lipca 2019 r. objęła ona największe firmy, czyli zatrudniające na dzień 31 grudnia 2018 r. co najmniej 250 osób zatrudnionych.
Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, przez osoby zatrudnione należy rozumieć:
a) pracowników, o których mowa w art. 2 Kodeksu pracy, z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1374 ze zm.), oraz młodocianych w rozumieniu art. 190 § 1 K.p.,
b) osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18 rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 K.p.,
c) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 ustawy - Prawo spółdzielcze,
d) osoby fizyczne, które ukończyły 18 rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
e) członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji,
f) osoby wskazane w lit. a-d przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego
- podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.).
W celu wdrożenia PPK podmiot zatrudniający zawiera z wybraną instytucją finansową w pierwszej kolejności umowę o zarządzanie PPK, a następnie umowę o prowadzenie PPK. Drugą z wymienionych umów podmiot zatrudniający podpisuje w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych, których lista stanowi załącznik do tej umowy.
Po zawarciu umowy o prowadzenie PPK podmiot zatrudniający ma obowiązek dokonywania wpłat do PPK. Są one finansowane z jego środków oraz ze środków osób zatrudnionych (uczestników PPK).
Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia. Może on też zadeklarować dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia. Natomiast wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK wynosi generalnie 2% wynagrodzenia. Może być niższa, ale nie mniejsza niż 0,5% wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Uczestnik PPK może też zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% wynagrodzenia.
Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia. Następnie powinny być wpłacone do wybranej instytucji finansowej w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane.
Na gruncie podatku dochodowego wydatki poniesione przez podmiot zatrudniający na zapewnienie prawidłowej realizacji obowiązków wynikających z ustawy o pracowniczych planach kapitałowych stanowią koszty uzyskania przychodów (art. 22 ust. 1ba updof i art. 15 ust. 1da updop).
Wpłaty dokonywane do PPK, w części finansowanej przez podmiot zatrudniający stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są one należne, pod warunkiem że zostaną odprowadzone w wymaganym terminie (art. 22 ust. 6bc updof i art. 15 ust. 4ga updop).
Naszym zdaniem, "miesiąc, za który są one należne", to miesiąc, w którym powinny być obliczone wpłaty do PPK, tj. miesiąc wypłaty wynagrodzenia.
Jak wskazaliśmy, wpłaty na rachunek PPK powinny być dokonywane do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane. W przypadku uchybienia temu terminowi do wpłat tych stosuje się przepisy art. 23 ust. 1 pkt 55aa updof i art. 16 ust. 1 pkt 57aa updop, co oznacza, że kwoty w części finansowanej przez podmiot zatrudniający wpłacone po terminie będą kosztem dopiero, gdy zostaną uiszczone.
Przykład Zakładamy, że 5 listopada 2019 r. firma w imieniu i na rzecz swoich pracowników zawrze z wybraną instytucją finansową umowę o prowadzenie PPK. 29 listopada 2019 r. wypłaci im wynagrodzenia za pracę za listopad 2019 r. Przypadek I W terminie wypłaty wynagrodzeń firma obliczyła wysokość wpłat do PPK i 13 grudnia 2019 r. odprowadzi je na rachunek PPK. Wpłacone kwoty będą kosztem uzyskania przychodów w listopadzie 2019 r. Przypadek II W terminie wypłaty wynagrodzeń firma obliczy wysokość wpłat do PPK i odprowadzi je na rachunek PPK 20 grudnia 2019 r. Wpłacone kwoty w części finansowanej przez nią będą kosztem uzyskania przychodów w grudniu 2019 r. |
Należy dodać, że ustawodawca wykluczył z kosztów uzyskania przychodów wpłaty do PPK naliczone od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym (art. 23 ust. 1 pkt 37a updof i art. 16 ust. 1 pkt 40a updop).