Mechanizm podzielonej płatności - wybrane zagadnienia

Od 1 lipca br. obowiązują przepisy dotyczące mechanizmu podzielonej płatności (MPP). Polega on na możliwości rozdzielenia płatności za nabyte towary/usługi w ten sposób, że część/całość kwoty netto z faktury zakupu przekazywana jest na rachunek bankowy lub rachunek w SKOK (lub jest rozliczana w inny sposób), a część/całość kwoty VAT - na specjalny rachunek VAT prowadzony przez bank/SKOK.

Nadmieniamy, że 25 lipca 2018 r. w Ministerstwie Finansów odbyło się webinarium pt. "Mechanizm podzielonej płatności w praktyce", przeznaczone dla przedsiębiorców, którzy mogą stosować MPP do płatności za towary lub usługi. Webinarium można obejrzeć na kanale You Tube MF (link dostępny jest na stronie internetowej www.mf.gov.pl).

W tym artykule odpowiadamy na niektóre pytania dotyczące tego zagadnienia.

4.1. Wpływ na rachunek VAT podatku przeznaczonego dla innego podmiotu

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Co powinienem zrobić, jeżeli na mój rachunek VAT omyłkowo wpłynie podatek przeznaczony dla innego sprzedawcy?

W praktyce może zdarzyć się, że płatność za towar/usługę zostanie przekazana na konto niewłaściwego podmiotu, tj. takiego, który nie jest sprzedawcą/usługodawcą danego towaru/usługi. Przepisy regulujące mechanizm podzielonej płatności odnoszą się do takiej sytuacji.

Z art. 108a ust. 5 i 6 ustawy o VAT, obowiązującego od 1 lipca 2018 r., wynika, że w przypadku, gdy płatność zostanie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, podatnik ten odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez niego podatek od tej transakcji (do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT). Odpowiedzialność ta jest jednak wyłączona w przypadku dokonania przez podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów (usługodawcy) wskazanego na fakturze albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie otrzymanej na rachunek VAT (dokonuje się tego z zastosowaniem komunikatu przelewu).

W sytuacji wskazanej w pytaniu, niezwłocznie po powzięciu informacji o otrzymaniu nienależnej kwoty na rachunek VAT, Czytelnik powinien zatem dokonać płatności na rachunek VAT właściwego podmiotu (dostawcy towarów lub usługodawcy) albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymał płatność. Inaczej będzie narażony na odpowiedzialność solidarną z dostawcą towaru/usługodawcą za niezapłacony przez niego podatek (do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT).

Należy podkreślić, że wprawdzie bieżąca kontrola rachunku VAT będzie się wiązać z większym nakładem pracy ze strony podatników, jednak jej brak - biorąc pod uwagę niebezpieczeństwo, jakie ze sobą niesie - byłby obarczony dużym ryzykiem. Niestety w ustawie o VAT nie wskazano, jak należy rozumieć termin "niezwłocznie" wskazany w przywołanym przepisie. Zgodnie zaś ze słownikowym rozumieniem tego pojęcia, niezwłoczny to "taki, który powinien nastąpić w jak najkrótszym czasie". Być może wystarczy, jeżeli podatnik będzie monitorował wpływy na rachunek VAT (i dokonywał zwrotu nienależnych kwot lub przelewu na konto właściwego sprzedawcy) po otrzymaniu/wydrukowaniu historii tego rachunku na koniec miesiąca. Niewykluczone jednak, że w dobie bieżącego dostępu do historii rachunków bankowych przez internet, organy podatkowe będą uważały, że weryfikacja wpływów oraz zwrot nienależnych kwot podatku powinny być dokonywane częściej, np. codziennie (aby podatnik mógł skorzystać z wyłączenia z ww. odpowiedzialności solidarnej z dostawcą towarów lub usługodawcą). O wyjaśnienie powyższej kwestii zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów. O uzyskanej odpowiedzi poinformujemy na łamach naszego czasopisma.

4.2. Czy z rachunku VAT można zapłacić podatek z tytułu importu towarów?

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Dokonuję importu towarów (nie dokonuję odprawy scentralizowanej i nie stosuję procedury uproszczonej do rozliczania VAT). Czy zapłaty VAT z tytułu importu mogę dokonać z rachunku VAT?

Generalne zasady rozliczania importu towarów

Zasady wymiaru i poboru podatku z tytułu importu towarów uregulowano w art. 33-40 ustawy o VAT. Generalnie, importerzy towarów (podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy w imporcie towarów, a które zostały wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o VAT) są obowiązani:

• do obliczenia i wykazania w zgłoszeniu celnym kwoty podatku z uwzględnieniem obowiązujących stawek (z zastrzeżeniem dotyczącym podatników stosujących odprawę scentralizowaną) oraz
   
• wpłacenia podatku z tego tytułu w terminie i na warunkach określonych dla uiszczenia cła (również wówczas, gdy towary zostały zwolnione od cła lub stawki celne zostały zawieszone lub obniżone do wysokości 0%).

Organem właściwym do poboru podatku należnego z tytułu importu towarów jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego (z wyjątkiem dotyczącym odprawy scentralizowanej i procedury uproszczonej).

Wpłata podatku z tytułu importu towaru z rachunku VAT

Zgodnie z obowiązującymi od 1 lipca br. przepisami związanymi z wprowadzeniem mechanizmu podzielonej płatności, rachunek VAT może być obciążony wyłącznie w ściśle określonych celach (patrz: art. 62b ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz art. 3b ust. 2 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych). Środki zgromadzone na rachunku VAT mogą być przeznaczone m.in. w celu wpłaty na rachunek urzędu skarbowego podatku VAT i odsetek za zwłokę w podatku VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę należy naszym zdaniem uznać, że z rachunku VAT można zapłacić podatek należny z tytułu importu towarów, gdyż organem właściwym do jego poboru jest naczelnik urzędu skarbowego (właściwy do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego).

Przypominamy ponadto, że zgodnie z wyjaśnieniem Ministerstwa Finansów, od 1 lipca br. bank/SKOK - realizując przelew podatkowy dotyczący zapłaty VAT do urzędu skarbowego - zawsze w pierwszej kolejności pobiera środki z rachunku VAT. Do zapłaty VAT do urzędu skarbowego należy jednak stosować przelew podatkowy (a nie komunikat przelewu właściwy przy płatnościach z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności).

Pisaliśmy na ten temat w Biuletynie Informacyjnym nr 21 z 20.07.2018 r. na str. 4

4.3. Obniżenie zobowiązania w VAT w związku z zastosowaniem MPP - obowiązek czy prawo podatników?

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Czy płacąc zobowiązanie w podatku od towarów i usług z rachunku VAT mam obowiązek obniżać zobowiązanie o kwotę wyliczoną zgodnie z ustawą o VAT?

W celu zachęcenia podatników do wcześniejszej zapłaty zobowiązania z tytułu VAT ze środków pochodzących z rachunku VAT w ustawie o VAT wprowadzono uregulowanie umożliwiające obniżenie zobowiązania podatkowego. Mianowicie, jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku następuje w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru wskazanego w art. 108d ust. 1 ustawy o VAT. Ponieważ ustawodawca posłużył się w ww. przepisie sformułowaniem "można obniżyć", podatnik spełniający ustawowe warunki do obniżenia zobowiązania (tj. dokonujący zapłaty zobowiązania w VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty oraz w całości z rachunku VAT) może (ale nie musi) skorzystać z obniżenia tego zobowiązania. Jest to zatem wynikające z ustawy o VAT prawo przysługujące podatnikom, a nie obowiązek.

Pisaliśmy na ten temat szerzej w Biuletynie Informacyjnym nr 13 z 1.05.2018 r. na str. 7-8